Op weg naar een toekomstbestendig dakenlandschap

Artikel delen

Als vervolg op de Green Deal Groene Daken is in 2018 Het Nationaal Dakenplan (NDP) opgericht. Een stichting die zich in Nederland sterk maakt voor multifunctioneel dakgebruik. De afgelopen jaren is er vanuit het NDP veel ontwikkeld en bereikt rondom de speerpunten Verbreding van mindset, Verankering in beleid, Stimulerende financiering en Bekwame vakmensen en innovatie. Bij het opmaken van de balans in 2023, kwam een vertegenwoordiging van speerpunttrekkers, adviesraadleden en bestuursleden van het Nationaal Dakenplan tot de conclusie dat een schaalsprong noodzakelijk is. In dit document leggen we uit hoe de volgende fase van de stichting eruitziet: op weg naar opschaling en het sluiten van een Dakakkoord.

De slag om de ruimte wordt gewonnen op het dak
Nederland is een klein, dichtbevolkt land. Om alle maatschappelijke transities een plek te geven, hebben we een veelvoud van de oppervlakte van Nederland nodig. Die ruimte is er niet. Daarom kunnen we het ons niet permitteren het daklandschap onbenut te laten. Op de daken is nog ruimte in overvloed. Dat biedt kansen én verantwoordelijkheden. Verschillende ruimtelijke opgaven maken aanspraak op dezelfde vierkante meters. Hoe richten we de beschikbare 1300 km2 aan platte en schuine daken zo in dat we daar als samenleving het meeste profijt van hebben?

Van doemdenken naar dakdenken
De daken als extra ruimte: waar veel partijen het nog ingewikkeld lijken te vinden, spreekt het voor de publieke- en private partners van het Nationaal Dakenplan inmiddels voor zich. Energieproductie, wateropvang, klimaatadaptatie, natuur of extra verblijfsruimte: het kan allemaal op het dak. Daarom zetten de partners van het Nationaal Dakenplan zich in om de 1300km2 aan beschikbare daken een multifunctionele invulling te geven. Waarbij de vier meest voorkomende dakkleuren de volgende maatschappelijke baten opleveren:
• Groene daken brengen natuur terug in de bebouwde omgeving en zorgen zo voor meer biodiversiteit, gezondheid en ruimtelijke kwaliteit;
• Blauwe daken bergen hemelwater en zorgen voor vertraagde afvoer, koelvermogen of hergebruik van hemelwater;
• Gele daken bieden CO2-besparing en wekken schone energie op;
• Rode daken geven extra ruimte voor sociale activiteiten.
Door de kleuren te combineren creëer je de meeste waarde.

Geen woorden, maar daken
Bestaande daken zijn niet ontworpen voor multifunctioneel gebruik, daardoor ontbreken structurele beleids- en financieringskaders. Momenteel zetten overheden vooral subsidies in om de realisatie van multifunctionele daken aan te jagen. Dat is mooi, maar subsidies zijn tijdelijk, gelimiteerd en lokaal erg verschillend. Daarom is het geen zaligmakend instrument om multifunctionele daken op grote schaal te ontwikkelen. Voor een toekomstbestendig dakenlandschap zijn structurele oplossingen nodig. Daarom pleiten de partners van het Nationaal Dakenplan voor een nieuwe ‘dakstandaard’ in beleid (nationaal en lokaal), bouwregelgeving, financiering en kwaliteit.

De tijd is er rijp voor: Uit recent onderzoek blijkt dat 70% van de vastgoedeigenaren de realisatie van multifunctionele daken als relevante- en reële optie ziet. Om te waarborgen dat deze transitie goed gebeurt, werken de partners van het NDP samen om te komen tot een nieuwe kwaliteitsstandaard waaraan toekomstige daken moeten voldoen.

Samen versnellen met een Dakakkoord
De partners van het Nationaal Dakenplan willen de implementatie van multifunctionele daken
versnellen. Daarom bundelen zij in een ‘Dakakkoord’ afspraken over kwaliteits- en prestatiestandaarden
voor de versnelling van kwalitatief duurzaam én multifunctioneel dakgebruik. In 2024 ondertekenen de
NDP-partners met een breed scala aan nieuwe publiek-en private partijen deze kwaliteits- en prestatiestandaarden. Hiermee pakt ieder zijn eigen rol en verantwoordelijkheid.

In deelakkoorden staan gedetailleerder afspraken over de belangrijkste punten:
– Het verplichten van toekomstbestendig bouwen in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving
(BBL). Eisen voor de draagconstructies van in ieder geval nieuwe daken gelijkstellen aan die van
de verdiepingsvloeren eronder.
– De daken zijn duurzaam waterdicht en zijn veilig te gebruiken.
– Verplichting tot meervoudig gebruik van dakruimte vastleggen in de Omgevingswet
– Gebiedsgerichte aanpak voor multifunctionele daken verankeren in de Vijfde Nota Ruimte.
– Ontwikkeling structurele financieringsvormen voor multifunctionele daken.
– Het opleiden en kennisuitwisseling van vakmensen in de hele bouwketen om zo het
multifunctioneel dakgebruik vanzelfsprekend te maken.
– Het (door)ontwikkelen van een dakstandaard om de kwaliteit en prestaties van het
gerealiseerde dak te borgen en projecten op uniforme wijze aan te pakken.

We kunnen het ons niet permitteren om de ruimte op het onbenut te laten. De slag om de ruimtewinnen we op het dak. De partners van het Nationaal Dakenplan werken aan de basisvoorwaarden en handvatten voor meer multifunctionele daken. Samen maken we Nederland toekomstbestendig. En u kunt hieraan deelnemen. Kijk verder op www.dakenplan.nl