Sleutels niet vergeten! Vroege bloei op het dak

Schreeuwend kleurenpalet van primula’s.

Tekst & beeld: Annemieke Langendoen, Hollandsgroen BV
Sleutelbloem is de Nederlandse benaming voor Primula. In vroeger dagen waren bepaalde Primula’s extreem chique om in je tuin te hebben staan. Tegenwoordig zijn die soorten nog steeds niet goedkoop en vaak liefhebbers- of verzamelaarsobjecten. Zo werd in 2007 een bijzondere verzameling aurikels (Primula auricula) in de tuinen van Paleis Het Loo getoond, in eenvoudige terracotta potten om ze goed uit te laten komen. Met in elke pot slechts één plant illustreerde deze verzameling de zeldzaamheid en bijzonderheid van elke Primula afzonderlijk.
Voor dit type Primula’s wordt de neus niet minachtend opgehaald, maar wel voor de gewone sleutelbloem, Primula vulgaris.

Primula vulgaris komt in de natuur met bleekgele, soms witte bloemen voor en is voor de consument doorgekweekt naar paars, blauw, geel, wit, oranje, rood en roze, met alle mogelijke varianten daartussen. Soms heel mooi, vaker lelijk en zelden recht doend aan de schoonheid van de oorspronkelijke plant. Deze Primula wordt ook
wel stengelloze sleutelbloem genoemd. Het is een vaste plant die veelal wordt gekweekt als seizoensbeplanting, net als viooltjes, die eigenlijk vaste planten zijn, maar die iedereen kent als eenjarige voorjaarsplanten.

In kisten vol zie je de sleutelbloemen staan, vaak met de meest vrolijke felle kleuren door elkaar gemengd: schreeuwende kleuren die weinig subtiel het begin van de lente aankondigen. Daarom zouden we de wildere varianten van sleutelbloemen wat meer moeten eren. Sleutelbloemen zijn namelijk niet alleen subtiele kleurbrengers, maar tevens dankbare dakplanten, die het met weinig substraat goed doen, 80 mm substraat geeft een goed resultaat. Veel vraagt de sleutelbloem daarnaast niet: zon of halfschaduw en vooral niet te droge grond.

Primula veris en Viola sororia ‘Freckles’ op pas ingeplante natuurlijke daktuin van Pantronics, Park 20/20.

Dat betekent dat ze het goed doen waar Sedum het laat afweten: op de plekken met te weinig zon.
Primula veris (de gulden sleutel- bloem) wordt wat hoger dan vulgaris en is meer aanwezig door het
heldere geel, maar heeft daarentegen liever iets meer substraat om tot een volwaardige plant te kunnen uitgroeien. Beide planten kunnen zich uitzaaien en zijn goed herkenbaar aan de gerimpelde bladeren die in een rozet staan, wat ook na de bloei nog aantrekkelijk is. Toegepast in een beperkt kleurenpalet brengt de sleutelbloem rust en tegelijkertijd levendigheid. In de voorjaarstuin is ze mooi te combineren met wolfsmelk, witte Narcis of bijvoorbeeld lage smeerwortel.

Niet voor niets draagt de sleutelbloem de naam Primula. Deze is afgeleid van het woord primus, wat eerste betekent, omdat de plant als één van de eerste bloeit. De Nederlandse naam heeft hier niets mee te maken want die is aan een sage gekoppeld die verhaalt over Petrus als bewaker van de hemelpoort. Op een dag liet Petrus zijn sleutels vallen en deze kwamen op de aarde terecht. Op de plek waar ze de grond hadden geraakt, groeiden daarna Primula’s, die al snel sleutelbloemen werden genoemd. Sinds de Middeleeuwen komen ze als stinseplant voor in ons land en ze worden tegenwoordig als inheemse beplanting gezien.

Op het dak vervult de sleutelbloem naast de functie van voorjaarsbode ook een rol als bodembedekker, omdat op schaduwdaken Primula’s na de bloei nog lang mooi blad houden, dat doorgroeit tot forse bladeren. Dat is een reden om sleutelbloemen standaard op te nemen in het schaduwsortiment, waar ze samen met zenegroen en randjesbrij het voorjaar brengen op daken met een geringe laag substraat. Als Petrus zijn sleutels op een begroeid dak had laten vallen, was al veel eerder duidelijk geweest dat sleutelbloemen uitstekende dakplanten zijn.