Dames in daken
Liever indak dan op het dak
In de eerste helft van 2018 is een recordaantal van 2,3 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd in Nederland. Vooral in bestaande bouw worden ze meestal nog op de dakbedekking geplaatst. Maar op nieuwbouw zie je vaker indak-PV-systemen verschijnen. “Een goede ontwikkeling”, vindt Esther Philipse, CEO van AERspire, een van de leveranciers van innovatieve indak-zonne-energieoplossingen.
Ook op mijn huis is sinds een maand of twee een elftal ‘rechthoeken’ bevestigd. Zwarte panelen, op een donkerbruin pannendak, dus ik kan er in esthetisch opzicht wel mee leven. Maar ik kan me goed voorstellen dat mensen met de huidige mogelijkheden voor een indak-oplossing gaan. Vooral als ze voor nieuwbouw kiezen of toch een dakrenovatie uitvoeren. Iets wat Esther Philipse toejuicht: “Gelukkig zien we dat architecten steeds vaker nadenken over dit soort oplossingen in hun plannen. Als je PV-panelen onderdeel van de schil van je gebouw maakt, dan dien je hier vroegtijdig rekening mee te houden in het ontwerp. Dit vergt uiteraard een andere wijze van denken, die eigenlijk heel logisch is. Want waarom zou je wel nadenken over de vraag ‘waar komt een raam of een deur’ en niet over ‘hoe configureer ik dat energiedak optimaal’?”
Frustratie
AERspire is eigenlijk een beetje uit frustratie geboren. Jarenlang stond Philipse haar mannetje in de machinebouw voor zonnecellen en PV-panelen. “Toen zonnepanelen in de gebouwde omgeving steeds meer werden toegepast, zag je de vraag naar nieuwe mogelijkheden elk jaar groeien.” Maar in plaats van dat er werd gekeken naar integrale oplossingen, bleef de industrie zich lange tijd vooral focussen op losse panelen. “Deze werden vooral verbeterd op punten die dicht bij het origineel liggen en vrij gemakkelijk aan te passen zijn, zoals het ver- groten van de opwekcapaciteit en de aanpassing van de kleur.”
Nadat de eerste zonnepanelen waren toegepast, rezen er echter al snel vragen over het uiterlijk. De panelen met de blauwe cellen, het zilveren frame en de witte achtergrondfolie hebben plaatsgemaakt voor zwarte uitvoeringen. “En als je dan toch nieuwe dakpannen moet plaatsen of een huis laat bouwen, waarom kun je dan niet meteen kiezen voor zonnepanelen als dakbedekking?” Omdat ze het niet logisch vond om van het ‘klassieke’ zonnepaneel met frames, gootjes of andere extra materialen een waterkerend oppervlak te maken, besloot Philipse vijf jaar geleden samen met compagnon Alfred van Hese dat het tijd was voor een eigen indak-zonne-energieoplossing.
Esther Philipse
De introductie van Esther in de zonne-energiesector startte in 2000 bij OTB. Bij deze werkgever werd ze in 2002 als projectmanager verantwoor- delijk voor de realisatie van machines voor de productie van zonnecellen en -panelen. Vanaf dat moment bleef de zon als een rode draad door haar carrière lopen. In 2009 werd ze onderdeel van het team dat Solland Solar in Heerlen opstartte. “Daar produceerden we in onze toptijd zonnecellen en -panelen met maar liefst 400 arbeidskrachten.” Samen met een team van engineers was Philipse in die tijd verantwoordelijk voor het specificeren, inkopen, testen en in bedrijf nemen van alle machines die voor de productielijn nodig waren. Na een jaar of vijf werd duidelijk dat ze ‘daar niet oud wilde worden’. “We besloten het projectteam te verzelfstandigen en verder te gaan onder de naam ProForSol. Zo hebben we een tijdje over allerlei solar productie-startups geadviseerd aan Europese fabrieken die bijvoorbeeld nieuwe lijnen wilden implementeren. Daar kwam echter al snel de klad in, omdat een groot deel van de industrie failliet ging of naar Azië verhuisde. Bovendien was er een groeiend gevoel in de markt van consumenten die de traditionele wijze van het plaatsen van zonnepanelen als een soort ‘add-on’ op daken zat waren. Kon dat niet mooier? Een mening die Esther deelde en die er in 2013 toe leidde dat ze samen met compagnon Alfred van Hese AERspire (Aesthetic Energie Roofs) oprichtte.
Philipse en Van Hese gingen voor een zo simpel en efficiënt mogelijk product. “We besloten dat onze oplossing een bouwcomponent moest zijn. Daarin wilden we de werelden van zonnepanelen en het dak zo optimaal mogelijk bij elkaar brengen.” Op de tekentafel ontstond vervolgens het product zoals AERspire het nu levert: “In ons product zit er zowel aan de voor- als achterzijde glas”. Die glasplaten aan de voor- en achterzijde van het AER PV-element worden in de breedterichting enigszins verschoven op elkaar aangebracht. “Denk aan hoe laminaat eruitziet. Op het uitstekende deel dat zo ontstaat, brengen we een sealing aan.”
Superstrak
Laat je de elementen van links naar rechts aansluiten via de overlap, dan krijg je volgens Philipse “een superstrak waterkerend oppervlak. Doordat er geen randjes zijn, zoals bij de panelen met een frame, blijft er geen vocht en vuil op de panelen liggen en krijg je na verloop van tijd geen last van mosgroei.” Bovendien heb je zo te maken met één soort materiaal, dus geen verschillen in de uitzettingscoëfficiënten van glas en aluminium, wat bij de wisselende temperaturen in de tijd mogelijk tot vochtproblemen zou kunnen leiden. Het gebruik van glas heeft bovendien een positief effect op de levensduur: “Doordat er ook aan de achterkant glas zit, is de zonnecel veel beter beschermd tegen mechanische belasting en weersomstandigheden dan bij de traditionele glas-folie-oplossingen.”
Met een speciaal bevestigingssysteem worden de AERspire-panelen direct op het isolatiepakket bevestigd. “Panlatten of iets dergelijks heb je niet meer nodig. Een slim systeem, dat een maximale warmteafgifte van de PV-elementen naar de luchtschacht garandeert. De warme lucht wordt afgevoerd via de nok of kan worden hergebruikt.” Om het product nog breder toepasbaar te maken, is AERspire inmiddels bezig met alternatieve kleuren, zoals terracotta. Het zonnepaneel wordt onherkenbaar door de glasplaat aan de voorzijde te voorzien van een gekleurde coating of een print. De mogelijkheden hierin zijn oneindig. “Bovendien kijken we ook naar de toepassing in gevels, steeds meer een optie voor hoogbouw waar de dakruimte beperkt is.”
Lange opbrengstgarantie
Maar is zo’n indak-oplossing op dit moment niet veel te duur voor veel projecten? Philipse: “De initiële investering is wel wat hoger, maar we bieden een kwalitatieve oplossing waardoor dit wel te verdedigen is. Overigens vind ik zaken als terugverdientijd en initiële investering eigenlijk de verkeerde parameters. De vraag ‘Wat kost de elektriciteit die mijn dak levert per kWh?’ is veel interessanter. Daar moet wat mij betreft de hele kostendiscussie over gaan.”
AERspire biedt 30 jaar lineaire opbrengstgarantie en na die tijd nog een opbrengst van 87 procent. (Bij andere, meer traditionele systemen is dat meestal 20 tot 25 jaar op 80 procent, red.). “Maar volgens testen van onze Duitse producent gaan deze panelen sowieso 40 jaar of zelfs langer mee. En als je veel langer profijt hebt van een energiedak en ook de onderhoudskosten positief uitvallen, dan kom je op een gunstiger kWh-prijs uit.”
Op zoek naar partners
Omdat AERspire wil kunnen garanderen dat haar product optimaal presteert en aansluit bij de uitdaging in de markt, heeft ze de gehele begeleiding tot installatie op het dak tot nu toe zelf gedaan. Ook de ervaringen tijdens de installatie op het dak en de samenwerking met de verschillende partijen in een project zijn hierbij heel waardevol. “De panelen worden in Duitsland gemaakt, en we zitten tot nu toe dus ook zelf aan tafel met architecten, projectontwikkelaars en andere partijen die geïnteresseerd zijn.” Onder meer gezien de groeiende vraag blijft dit echter geen haalbare kaart. “Vandaar dat we nu op zoek zijn naar strategische partners, om ons product verder commercieel uit te rollen. Zodat het toegankelijk wordt voor iedereen.”
AERspire en samenwerking
AERspire biedt een zonne-energieoplossing die dakbedekking én energie-opwekking ineen is, een zogenoemd indak-systeem. Het volledige dakvlak wordt gevuld met frameloze elementen, waarvan de meeste actief zijn en dus elektriciteit opwekken. Om een aansluitende, homogene uitstraling te kunnen realiseren, worden rondom ‘obstakels’, zoals schoorstenen, dakramen en dakkapellen, vergelijkbare glas-glas-elementen toegepast zonder zonnecellen, ook wel paspannen genoemd. In hun zoektocht naar samenwerking hopen Philipse en Van Hese partijen aan zich te kunnen binden, die een verlengstuk vormen bij het op de markt zetten van hun product. “Of die met ons kunnen samensmelten, waardoor ons product onderdeel kan worden van innovatieconcepten en modulaire standaardisatie. Want die neemt in nieuwbouw immers hand over hand toe. Denk alleen al aan afmetingen en kleuren. Onze oplos- sing past heel goed in dat zogenoemde modulair denken. Zo hebben we de maatvoering van onze dakdelen aangepast op de standaard beukmaten in de bouw.” Meer informatie: www.aerspire.com
