Dames in daken

Ondernemen

10 oktober om 13:41 door Dakenraad

Artikel delen

“Zonder vrouwenquotum verandert er niks”

Vrouwen bewust maken van hun talenten en hoe ze die het beste over
de bühne kunnen brengen. Zodat ze zichzelf serieus nemen en de kans om te functioneren op bestuursniveau met beide handen aangrijpen. Dat is het streven van Nina van Arum, directeur van Provades en oprichter van het netwerk Topvrouwen in de Bouw & Infra. Hoe zorgen we volgens deze ‘selfmade’ topvrouw voor meer vrouwelijke bestuurders? En hoe blijf je vervolgens in diezelfde top?

Tekst: Foka Kempenaar
Beeld: Provades

“Een team excelleert door een juiste mix van mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten.”

Twee dagen voordat ik Nina van Arum (38) spreek, op 10 september 2018, krijgt minister Wopke Hoekstra van Economische zaken een manifest aangeboden. De strekking: grote Nederlandse bedrijven moeten alles in het werk stellen om gelijke verhoudingen tussen mannen en vrouwen in topfuncties te bereiken. Het manifest is onder andere opgesteld door Stichting Topvrouwen, een initiatief van werkgeversorganisatie VNO-NCW en het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW).

Nina is blij met de hernieuwde aandacht voor het tekort aan vrouwelijke bestuurders. “Zolang we in Nederland nog zo ver onder het wettelijke streefcijfer zitten, moeten
we niet aarzelen om hier keer op keer aandacht voor te vragen (eind 2016 bedroeg het aantal vrouwen in besturen van bedrijven met meer dan 250 werknemers circa 15 procent, terwijl er moet worden gestreefd naar minimaal 30 procent in 2020, red.). Begin dit jaar gaf minister Engelshoven van OCW al aan dat ze ‘hardere maatregelen niet schuwt’, als er ook in 2019 geen sprake is van een duidelijke toename van het aantal vrouwen in topfuncties. Maar voor het invoeren van een verplicht wettelijk quotum, eventueel met een ‘ingroeitermijn’ – zoals geadviseerd in de conclusies van de Bedrijvenmonitor Topvrouwen 2017 – vond de minister het nog te vroeg.

Hartstikke voor

Ook Nina aarzelde eerder over het verplicht opleggen van harde cijfers. “Toen ik net was gestart met ons netwerk, liet ik me leiden door uitspraken als ‘ik vind dat je op kwaliteit moet worden gekozen’. Dat was en is het voornaamste tegenargument. Vooral vrouwen die al aan de top zaten, riepen heel hard dat ze zo’n quotum belachelijk vonden.” Maar inmiddels is de Provades directeur “hartstikke voor”! Om de doodeenvoudige reden dat
er volgens haar anders niks gebeurt, en “van nature reageren mensen op consequenties van zaken. Als er geen consequenties zijn is er geen noodzaak tot verandering.”

Is ze als gevolg van het instellen van een quotum niet bang dat het moederschap de doorstroom naar topfuncties tegen zal houden? Dit is ook een redelijk veel gehoord tegenargument, en werd in het verleden mede onderbouwd door de overheidscommissie die het aantal vrouwen op topposities monitort. Zij concludeerden dat het Nederlandse moederschapsideaal weinig ruimte zou laten voor vrouwen met ambitie. “Dat hoeft geen issue te zijn denk ik. Zelf heb ik ook drie kinderen en dat gaat prima. Je maakt een bepaalde keuze en je moet zaken goed organiseren.”

Onzeker

Nina is een graag geziene spreker bij tal van evenementen.

Het netwerk Topvrouwen in de Bouw & Infra, dat Nina oprichtte in 2010, groeit nog steeds. “Inmiddels hebben we 550 actieve leden. Allemaal met een opleiding op HBO- of academisch niveau. Dus zijn er ook in de bouw en infra ruim voldoende gekwalificeerde vrouwen voor bestuursfuncties voorhanden, zou je denken.” Toch zie je ook in deze sectoren nog heel weinig vrouwen in de bestuurskamers.

Het gebrek aan vrouwelijke bestuursleden hangt volgens Nina direct samen met het feit dat vrouwen vaak onzeker zijn over hun eigen kunnen. “We blijven de geijkte beeldspraak altijd maar weer aanhalen, de tegengestelde wijze waarop mannen en vrouwen dezelfde vacature lezen: een man denkt ‘mooi, ik voldoe aan drie van de tien genoemde punten, dus ik solliciteer’. Maar een vrouw denkt ‘ik voldoe niet aan twee van de tien, dus laat ik maar niet reageren’.”

Het verschil in verwachtingen van mannen en vrouwen waar Nina op doelt, blijkt lastig te tackelen. Ondanks dat veel topmannen volgens haar coöperatief zijn: “Ik heb wel eens op een beurs gestaan en als ik dan vraag ‘Stel, ik heb hier een vrouw, die voor 70 procent klaar is om te besturen, ben jij dan bereid om haar te helpen om die 30 procent te dichten?’ Dan zeggen ze allemaal ja.” Mannen helpen vrouwen nou eenmaal graag. Vervolgens moet een vrouw wel bereid zijn om onder die conditie aan de slag te gaan, en daar gaat het vaak mis.

Low profile instappen

Vrouwen moeten volgens de Provades directeur “zelf gaan beseffen dat ze ook die 100 procent wel bereiken, als ze aan het begin van hun bestuurscarrière al over tweederde van de capaciteiten beschikken. Leg de lat niet direct te hoog, accepteer dat je nog het nodigemoet leren.” Dan zie je echt sneller dan je denkt welke toegevoegde waarde je biedt.
Zit je eenmaal bij de top, dan is het wel zaak dat je het ‘spel’ op de juiste wijze speelt.

“Wat ik vaak zie is dat een vrouw begint te roepen in haar eigen taal, omdat ze nu eenmaal in een bestuur zit in verband met een bepaalde, beoogde groepsdynamiek. Vrouwen kunnen zich goed aanpassen, zonder hun eigenheid te verliezen. Mijn advies is goed te analyseren wie je om je heen hebt, waar al die bestuursmannen vandaan komen en waarom zij zo denken. Dan kun je ze bijvoorbeeld positief stimuleren, naar datgene wat het beste is voor de groep en het bedrijf.”

Om je als vrouw hierbij te helpen, is volgens Nina een zogenoemde intervisiegroep onontbeerlijk. Dat kan ook een diverse groep zijn, maar in de techniek zien we dat het waarde heeft om met gelijkgestemde vrouwen met ervaring in topfuncties regelmatig samen te komen. “Want binnen je bedrijf ben je aan de top vaak relatief alleen als vrouw.”

Old-girls networks?

Intervisiegroepen bestaan al sinds er besturen zijn. Alleen waren dat tot voor kort vooral ‘old-boys networks’. Met de komst van platforms zoals die van Nina, kun je nu ook grote zakelijke, maar ook persoonlijke cases voorleggen aan louter vrouwen.
“Een veilige omgeving, waarin je kunt sparren met andere vrouwelijke directeuren die een vergelijkbare rol hebben in het bedrijfsleven of bij overheden.” Je leert hoe je een probleem tactisch aanvliegt, en ontdekt hoe er aan de bestuurs- of directietafel ruimte kan ontstaan voor jouw inbreng en oplossing.

Vanwege de cruciale rol van intervisiegroepen, behoort het bieden van een broedplaats voor deze groepen tot de kerntaken van Topvrouwen in de Bouw & Infra. “Wij helpen bij de samenstelling en organiseren een startersbijeenkomst. Daarna laten wij zo’n groep ook
weer los.”

De ervaring leert volgens Nina dat dit soort groepen vervolgens meestal zichzelf wel redt. “In veel groepen zie je een hechte band ontstaan. ‘Zakenvriendinnen’, waarmee je banden smeedt die heel vaak zelfs tot na je pensioen blijven bestaan.”