Onveilig werken op hoogte

In de praktijk gaat het op het gebied van veilig werken op hoogte nog lang niet altijd goed, signaleert Erik Steegman van Kiwa BDA. Veilig werken op hoogte is verplicht, maar nog steeds gebeuren op dit gebied nog veel (soms dodelijke) ongelukken.

Aan de overzijde van mijn woning in Amersfoort is recent een nieuw verzamelgebouw gerealiseerd. Een pand met 8 units, waarbij op de eerste verdieping een kantoor is gesitueerd en op de begane grond een magazijn. Vanuit mijn kantoor is het daarom gemakkelijk om af en toe te kijken hoe het vanuit de bouw met de veiligheidsvoorzieningen staat tijdens het gehele bouwtraject. Ik heb een aantal teams vanuit de verschillende disciplines zien komen en gaan. Zowel werkzaam in opdracht van de bouwkundig aannemer als ook rechtstreeks voor de nieuwe eigenaar van zo’n unit bij de afbouw.

Vanaf de start van de bouw die bestond uit het uitgraven en storten van de betonfundering en het plaatsen van de prefab betonvloer door de aannemer nog geen zichtbare onveilige situatie. De tweede verdiepingsvloer en dakvloer werd met de kraan geplaatst, waarna hier gelijk inzake veilig werken een tijdelijke hekwerk  werd gemonteerd. Dit om de werkzaamheden zoals de aftimmering van de dakrand door de aannemer op het hoogste dak veilig uit te kunnen voeren. Dan verwacht je dat het dakdekkersbedrijf gelijk met dezelfde veiligheidsvoorziening zijn werk kan starten.

Niets is minder waar. Na de afgetimmerde dakrand door de aannemer is het tijdelijk hekwerk weggehaald. De gevelmonteur is vanuit zijn hoogwerker gestart met de afwerking van de sandwich buitengevel. Daardoor kon de tijdelijke veiligheidsvoorziening op de dakrand niet blijven staan.

Bij valhoogte van meer dan 2.50 meter maatregelen nemen. Bij werkzaamheden aan de dakrand dient de werkplek 4 meter aan weerszijde beveiligd te worden. Er kan aangelijnd worden gewerkt, zoals omschreven in het A-blad platte daken. geen gebruik maken van een ladderlift of hoogwerker voor toetreding van het dak.

Werkzaamheden dakdekkersbedrijf.

De isolatie en dakbedekkingsmaterialen zijn per kraan naar het dak gehesen. Omdat er geen toegang tot het dak binnendoor is gepland is gebruik gemaakt van de hoogwerker om het overige materieel en de kunststof dakbedekkingsmonteurs naar het dak te vervoeren en uiteraard aan het einde van de werkdag weer van het dak af. Geen tijd genomen voor het plaatsen van een tijdelijke dakrandbeveiliging zijn de beide kunststofmonteurs snel aan de slag gegaan met het leggen van de isolatie en de TPO dakbedekking. Vanuit het zicht van de straat dragen de monteurs een veiligheidsharnas, waarbij overigens in dit geval de lijn met haak aan de voorzijde van het harnas vast zit. Als er dan geen anker of schoorsteen op het dak staat dan maar deze vorm van schijnveiligheid! De TPO afwerking op de dakrand wordt op de knieën netje geföhnd, waarna later door  de gevelspecialist de afdekkap vanuit de hoogwerker wordt afgemonteerd.

Plaatsing van een Airco Installatie. Werkzaamheden op een regenachtige dag, wat gladde TPO dakbedekking en een los staande ladder. Nog even bij de rand kijken of alles goed gaat!

Installatiewerkzaamheden

Wanneer de units zijn opgeleverd kan de eigenaar zelf aan de gang om de casco opgeleverde units te gaan voorzien van de inrichting. Zo ook de airco waarvan de buitenunit nog even door de installateur op het platte dak moet worden geplaatst. Hierbij gebruik makend van een losstaande ladder net boven de dakrand uitstekend gaat de installateur naar het dak. De buitenunit is al eerder via de hoogwerker het dak opgehesen.  Een duidelijk ladderpunt ontbreekt om deze ladder veilig vast te zetten. De TPO dakbedekking is door de regenval wat glad geworden merkt de installateur als hij op het dak klimt. Nog even vlak naast de rand wat overleg en dan het aansluiten van de buitenunit gelukkig in het midden van het dak. De doorvoer voor de leidingen door het dak zijn al eerder meegenomen door het dakdekkersbedrijf. Vooraf plannen bespaart in het bouwproces veel geld. Maar hoe zit het met alle veiligheidsvoorzieningen tijdens de werkzaamheden op het dak: die kosten toch alleen maar geld….

Reinigingswerkzaamheden op een staaldak tijdens een warme zomerse dag. Minder kleding, wel veiligheid met aanhaak-mogelijkheden op het dak, maar vanwege de warmte geen harnas met lijn.

Tot slot

Veilig werken op daken is verplicht. Jezelf beschermen tegen vallen is ook verplicht. Werkgevers en gebouweigenaren zijn verplicht ervoor te zorgen dat het dak veilig te betreden is en vervolgens dat werknemers op het dak veilig zijn. Als er risico is om van hoogte te kunnen vallen moeten er preventieve maatregelen worden getroffen. Collectieve maatregelen in de vorm van hekwerken, hebben altijd de voorkeur. Permanente valbeveiliging zou moeten worden aangebracht op het dak als meerdere gebruikers tegelijkertijd beschermd moeten worden. Het vooraf plaatsen van veiligheidsvoorzieningen is niet verplicht maar het betreden van en het werken op niet veilig ingerichte daken is wel verboden.

Dit is de meest simpele opbouw om tijdelijk op hoogte veilig te kunnen werken waarbij de veiligheidsvoorziening verder kan worden uitgebreid als hier behoefte en budget voor is. De REX basisplaat wordt gemonteerd en verschillende aanvullende producten die op deze plaat passen kunnen gekocht en gemonteerd worden als hier gebruik van het dak wordt gemaakt voor onderhoud. (ontwikkeling REZ Dakveiligheid BV)

Ongevallen bij werken op hoogte

Wij onderscheiden een aantal risico’s bij werken op hoogte. Het vallen van hoogte via een trap of dak waarbij blijkt dat 78% van de ongevallen gebeurt onder de 2.5 meter hoogte. Daarbij blijkt ook dat je hard kan vallen van lage hoogte. Vallen door de opening van een werkvloer is ook bij het werken op hoogte een veelvuldig ongeval. Tot slot kun je getroffen worden door vallende voorwerpen.

Een veel terugkomend beeld. PV zonne energie aanbrengen zonder veiligheidsvoorzieningen. En als je dan wordt aangesproken haal je het veiligheidsharnas uit de auto en leent de hondenlijn van de eigenaar, want de vallijn was hij vergeten…

In 2022 waren van de gemiddeld 440 gemelde ongevallen er helaas 10 dodelijke slachtoffers te betreuren waarbij in 2023 halverwege het jaar volgens Cobouw de teller alweer op 9 dodelijke slachtoffers stond bij werken op hoogte. Over het gehele jaar 2023 zijn de ongevallen cijfers nog niet bekend. Uiteraard zijn de genoemde 9 dodelijke ongevallen er alweer 9 teveel. Alle werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken. Om daarvoor te zorgen is de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). Werkgevers en werknemers zijn samen verantwoordelijk voor het gezond en veilig werken en voor de invulling van deze wet in de eigen organisatie of branche.

De dakensector heeft inmiddels via sociaal fonds Bikudak en Vebidak zijn eigen actie: ‘Veiligheid op Poleposition’, website www.veiligheidoppoleposition.nl. Een actie waar veel geld te verdienen is voor het beste idee voor verbetering van de veiligheid op daken; gezamenlijk georganiseerd door CNV, FNV en Vebidak.

Auteur Erik Steegman Kiwa BDA, dit artikel is ook geplaatst in het Vakblad Roofs

REZ basisplaat in vele toepassingen