Gevelbranche verlegt focus naar totale gebouwschil

“Het aandachtsveld van de Vereniging Metalen Ramen en Gevelelementen verplaatst zich steeds meer richting de totale gebouwschil”, zegt Henk Zoontjens, Manager Technologie, Kwaliteit en Kennis bij de VMRG. Ook Dakenraad verplaatst de focus naar de totale gebouwschil. Vandaar dat Dakenraad en VMRG meer willen samenwerken. Ter kennismaking een gesprek met Henk Zoontjens: welke uitdagingen komen er op de VMRG-leden VMRG af?

Tekst: ing. Frank de Groot

Beeld: VMRG

De VMRG is een brancheorganisatie die de producenten van gevelelementen vertegenwoordigt, die onder andere ramen, deuren, puien, serres en vliesgevels maken. De brancheorganisatie heeft momenteel circa 200 lidbedrijven. Deze voeren het VMRG-Keurmerk, hét keurmerk voor gevels en gevelelementen. Maar staat de ‘M’ nog steeds louter voor metalen gevelelementen? Zoontjens antwoordt: “Metaal is weliswaar de kern, maar er komen wel steeds meer hybride systemen. Dat zijn combinaties van verschillende materialen, zoals houten kozijnen met een aluminium buitenzijde. De belangen voor de kunststof en houten ramen en deuren worden behartigd door andere brancheverenigingen. Maar daar waar mogelijk wordt er wel door de brancheverenigingen samengewerkt. Daarbij verplaatst het gehele aandachtsveld van de vereniging zich steeds meer richting de totale gebouwschil. De werelden van gevels en daken komen immers steeds dichter bij elkaar. Niet voor niks wordt het dak de ‘vijfde’ gevel genoemd. Bij de VMRG zijn bovendien bedrijven aangesloten die specialist zijn op het gebied van lichtstraten en daklichten. De uitdagingen op het gebied van onder meer circulair bouwen, energietransitie, luchtdicht bouwen, brandveiligheid, kwaliteitsborging en aansprakelijkheid betreffen daarnaast de hele gebouwschil en niet louter de gevel.”

Uitdaging

Wat is momenteel de grootste uitdaging voor de VMRG-leden? Volgens Zoontjens is dat momenteel het inspelen op het verschuiven van de planningen: “De bouw stagneert door onder andere personeels- en capaciteitsproblemen, waardoor planningen in sommige gevallen wel drie tot vier maanden verschuiven. Deze verschuivingen hebben grote logistieke en financiële consequenties voor de gevelbouwers.”

Zoontjens: “De werelden van gevels en daken komen steeds dichter bij elkaar.

“Technologie en wetenschap zijn de afgelopen jaren ook in een enorme stroomversnelling terecht gekomen en ontwikkelen zich in een exponentieel tempo”, vervolgt de VMRG-manager. “Internet of Things wordt onderdeel van de gevel en de in de gevel geïntegreerde slimme producten moeten kunnen communiceren met onder andere installaties en domotica binnen het gebouw. Om dit te realiseren zijn nieuwe samenwerkingsvormen tussen de gevelbranche en bijvoorbeeld installatiebranche essentieel.”

Van bezit naar gebruik

Een andere ontwikkeling die Zoontjens ziet is dat bezit steeds minder belangrijk wordt. De focus gaat naar gebruik. “Deze ontwikkeling zie je onder andere bij AirBNB en Über, maar ook dichterbij met de groei van private lease producten. Zelfs in de gevelbranche zien we deze ontwikkeling zijn intrede doen. Begin dit jaar hebben wij in samenwerking met advocatenkantoor Houthof een juridische oplossing gevonden voor het in eigendom houden van een gevel door een gevelbouwer. Dit was lastig omdat een gevel onlosmakelijk is verbonden met een gebouw. Dit is nu wel mogelijk op basis van een erfpachtconstructie en maakt het nu mogelijk om ‘leasegevels’ aan te gaan bieden. Door de ontwikkelingen rondom de leasegevel zullen ook hier nieuwe business modellen en samenwerkingsvormen gaan ontstaan.”

Circulair bouwen

Circulair bouwen is momenteel sterk in opkomst. Op welke wijze dragen de VRMG-leden bij aan circulair bouwen? “Circulariteit en milieu liggen onder een vergrootglas en zullen verder doorgevoerd gaan worden. Het zal niet stoppen bij afvalscheiding of hergebruik, maar veel verder gaan”, reageert Zoontjens. “We putten onze grondstoffen uit. Daarom is het essentieel dat de toegepaste materialen opnieuw ingezet worden zonder er al te veel bewerkingen en nieuwe energie in te stoppen. We moeten dan uiteraard wel weten welke materialen we in onze gebouwen verwerken. Door de projecten Circulaire Geveleconomie en het Facade Identification System zal de gevelbranche op dit gebied een vooraanstaande rol innemen.”

De gevelbranche heeft volgens de manager een plan opgesteld voor het opzetten van een eigen materiaalkringloop. Initiatiefnemers VMRG, VKG (Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie) en AluEco werkten hierin samen met een groot aantal partners die ook graag een circulaire geveleconomie van de grond krijgen en hierin willen deelnemen. “Het plan wordt gesteund door het kabinet. In een brief van 29 juni jongsleden naar de Tweede Kamer heeft het kabinet laten weten dat het de invoering van producentenverantwoordelijkheid gaat verkennen voor de gevelbouw.”

Mock-up- aan gevel TU Delft

Om de materiaalkringloop te realiseren, wil de gevelindustrie in samenwerking met bedrijven binnen deze kringloop een organisatie opzetten die zorgt voor het hergebruik van producten, onderdelen en grondstoffen uit gevels. Zoontjens: “De gevelbranche werkt momenteel in samenwerking met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de doelstellingen voor een circulaire geveleconomie verder uit. Het Facade Identification System dat momenteel ontwikkeld wordt, stimuleert de totstandkoming van een circulaire geveleconomie. Deze applicatie die gekoppeld is aan een tag in een product, maakt het mogelijk om producten in een gebouw uniek te identificeren. Vervolgens kunnen hier allerlei databronnen aan gekoppeld worden, zoals productinformatie van de producten, materialen, logistieke en sensor informatie. Een gebruiker kan door de tag te scannen met een telefoon of tablet die informatie zien die voor hem bedoeld is. Voor de producent zorgt het precies weten van de staat van een product ervoor dat een producent beter in kan schatten of de materialen in het product hergebruikt kunnen worden, wat de circulariteit bevordert. Deze applicatie zal naar verwachting begin 2019 op de markt komen.”

Daglichttoetreding en BENG

Op welke wijze kunnen we daglichttoetreding bevorderen, zonder oververhitting en te hoge koellasten te veroorzaken? “Daglichttoetreding en het voorkomen van oververhitting zijn onderwerpen die op gespannen voet met elkaar kunnen staan”, reageert Zoontjens. “Ook op dit gebied is samenwerking tussen verschillende disciplines de sleutel. Binnen de VMRG beschikken wij over veel expertise – zoals bij de zonwering- en glasleveranciers – om dit onderwerp in de gebouwschil op te lossen. Een integrale ontwerpbenadering van gevels en installaties is nodig om hier en aan de BENG-eisen invulling te geven. Uiteindelijk zal deze aanpak leiden tot het meest optimale en meest economische resultaat voor de eindgebruiker.”

Niet alleen daglichttoetreding vraagt de aandacht, maar ook de komst van BENG-eisen (vanaf 1 januari 2020 voor bouwaanvragen) en Label C voor kantoren (vanaf 1 januari 2030). Welke bijdrage kunnen de leden hieraan leveren? “Naast de BENG-eisen zal het bestaande kantorenpark getransformeerd moeten worden naar Energielabel C voor 2023 en is het Klimaatakkoord aanstaande, waarmee Nederland zich verplicht de landelijke uitstoot van CO2 in de komende 32 jaar met minimaal 95 procent te verminderen (ten opzichte van 1990). Ook hier is een taak weggelegd voor de gevelbranche. Een groot deel zal worden opgepakt met het project Circulaire Geveleconomie. Door het vervangen van de oude beglazing door nieuwe hoogwaardig geïsoleerde beglazing in combinatie met vervanging van oude vaak niet of slecht geïsoleerde kozijnen, zal de gevelbranche een uitstekende bijdrage kunnen leveren”, aldus Zoontjens.

Kwaliteitsborging

De private kwaliteitsborging lijkt er straks toch te komen. Hoe bereiden de leden zich hierop voor? Zoontjens: “De ontwikkelingen rondom de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen zullen ook invloed hebben op de gevelsector. De gevolgen zullen voor de branche worden opgelost binnen het keuringsregiem van het VMRG keurmerk. Dit houdt in dat het keuringsregiem anders zal moeten worden ingericht. De focus komt daarbij meer te liggen op het gemonteerde eindproduct. Dit alles met als doel de positie van de opdrachtgever/eindgebruiker te versterken.”
En hoe ziet tot slot de nabije toekomst eruit? “Naast alle reeds genoemde ontwikkelingen is de VMRG voortdurend bezig met nieuwe ontwikkelingen die de gevelbranche in de toekomst verder moeten brengen. Een nieuw project betreft het gebied van monitoring van de gevel. Hierbij wordt gebruik gemaakt van nieuwe te ontwikkelen sensoren, drones en beeldherkenning. Dit project zal binnenkort worden opgestart. Er gaat dus nog veel gebeuren de komende jaren.”