Eerste prefabwoning met hennepisolatie
Het staat in Oude Pekela in de provincie Groningen, het eerste Nederlandse huis met geprefabriceerde dak- en wandelementen waarin hennepisolatie is verwerkt. Slim van de bouwers is, dat de wanden van deze woning enigszins flexibel zijn en daardoor bestand tegen de gevolgen van een aardbeving. Overigens wordt ook in Almere gewerkt aan een geprefabriceerde woning met hennepisolatie. Het mag duidelijk zijn: het natuurlijke isolatiemateriaal hennep ondervindt momenteel een groeiende belangstelling.
Tekst: Pieter de Mos / beeld: Freddy Stötefalk
Bouwen met hennep past helemaal bij de trends van deze tijd: sneller bouwen met minder mensen, meer aandacht voor het milieu en af van het aardgas. De hennepwoning in Oude Pekela voldoet aan al deze eisen. Zo is het in de provincie Groningen gelegen demonstratieproject natuurlijk gasloos en gaat het gebruik maken van een warmtepomp en zonnepanelen.
Zonder de gevelafwerking met steenstrips is de hennepisolatie goed te zien. De geprefabriceerde wanden van de demonstratiewoning zijn enigszins flexibel en daardoor bestand tegen de gevolgen van een aardbeving.
De op 30 november officieel geopende demonstratiewoning in Oude Pekela is de eerste in wat een lange reeks moet worden. Meerdere woningen zijn al in aanbouw, onder andere in Ommen en Hoogezand. De leverancier van de isolatiepanelen, Dun Agro uit Oude Pekela, verbouwt nu al op jaarbasis ruim 1000 hectare hennep. Daarmee kunnen elk jaar zo’n 500 woningen worden gebouwd.
Dun Agro ontwikkelde een techniek waarmee de houtachtige kern van de hennepstengel in een mengsel met leisteenkalk gebruikt kan worden om er voorgefabriceerde panelen van te maken. De lijm zorgt er tevens voor dat de brandbaarheid sterk wordt beperkt.
In de fabriek op maat
Bouwen met hennepisolatie is overigens verre van nieuwe, maar tot nog toe werd het altijd pas op de bouwplaats zelf verwerkt. Een arbeidsintensief karwei, waar veel handwerk aan te pas komt. Door de panelen voor de muren, de vloeren en het dak al in de fabriek helemaal op maat te maken, hoeven ze op de bouwplaats alleen nog te worden gemonteerd. Volgens directeur Albert Dun zijn de woningen hierdoor sneller en efficiënter te realiseren, waardoor het bouwproces voordeliger en beter controleerbaar wordt.
De op 30 november 2018 officieel geopende demonstratiewoning in Oude Pekela in volle glorie.
Na diverse kleinschalige demo-projecten heeft het bedrijf nu de eerste volwaardige hennepwoning gebouwd. De buitenmuren, tussenmuren én het dak bestaan uit fabrieksmatig samengestelde henneppanelen. De demonstratiewoning in Oude Pekela staat op het terrein van Dun Agro en wellicht gaat Albert Dun er zelf enige tijd in wonen om het wooncomfort van de hennepisolatie aan den lijve te ondervinden.
Een kijkje op zolder met het op normale wijze afgewerkte dakbeschot
Volwaardig alternatief
Werken met hennep heeft zo zijn eigen gebruiksaanwijzing. Door de houtachtige delen van hennep met kalk en water te mengen ontstaat een natuurlijk bouwmateriaal, dat HempCal (ook wel kalkhennep/hennepbeton) wordt genoemd. Eerst worden houten panelen op maat gemaakt voor de woning (maximale afmetingen 3 x 6 meter). Vervolgens wordt hier de HempCal in gegoten. De panelen worden dan 2 à 3 maanden te drogen gezet en daarna in de fabriek zoveel mogelijk afgewerkt. Ze kunnen dan bij aankomst op de bouwplaats direct worden gemonteerd. Hierdoor is de woning in 1 of 2 dagen wind- en waterdicht, waardoor de bouwtijd op de bouwplaats flink wordt verkort en faalkosten fors verminderd. Albert Dun noemt de Heckel woning dan ook een volwaardig alternatief voor de conventionele woningbouw.
De prefab elementen worden gemaakt in de fabriek, waar ze enkele maanden te drogen worden gezet.
Duurzaam gewas
Het als isolatiemateriaal verwerkte hennep is een duurzaam gewas. Voor de bouw van een huis is één tot twee hectare voldoende. Het groeit lokaal en er zijn geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest voor nodig. Hennep is namelijk een zogeheten ‘rotatiegewas’, dat zorgt voor verbetering van de bodem. Het eenjarige gewas groeit snel en heeft allerlei voordelen op het gebied van de duurzaamheid. Als isolatiemateriaal presteert het goed op de punten warmte- en geluidsisolatie en is het ook nog eens vochtregulerend. De isolatiewaarde ligt iets onder die van glas- en steenwol en is vergelijkbaar met die van kurk en vlas. Met hennepisolatie samengestelde prefabelementen zijn – zeker in vergelijking met steenachtige materialen – zeer licht van gewicht, waardoor een minder zware draagconstructie/fundering nodig is.
We weten al deze feitjes over hennep overigens al eeuwen, maar dat leidde nooit tot grootschalig gebruik in de woningbouw. Wellicht gaat dat nu veranderen.
Eenmaal droog gaan ze op transport naar de bouwplaats.
Onderdeel Hollands glorie
Zo’n beetje alles van de hennepplant is bruikbaar. De zaden geven olie met een hoog gehalte aan omega-3 vetzuren (terug te vinden in bijvoorbeeld shampoo). De vezels van de bast worden verwerkt in composietmaterialen (bijvoorbeeld deurpanelen van auto’s) en als isolatiemateriaal. De resterende houtdelen worden toegepast in dierstrooisel en bouwmaterialen. Vroeger werd hennep veel gebruikt, maar begin van de eeuw kwam daar de klad in. Enerzijds kwamen er goedkopere producten zoals sisal en jute op de markt, anderzijds kwamen er kunststoffen als vervanger. Maar wist U, dat de geroemde Hollandse glorie nauw verbonden is met hennep: de vezel was onontbeerlijk voor onze vloot VOC-zeilschepen, die een grote behoefte hadden aan touwwerk en canvas.
