Dames in daken

Ondernemen

19 december om 17:31 door Dakenraad

Artikel delen

“Leidekken is een fantastisch ambacht”

Johanna Gruijthuijsen – de Wijs (52) leidt al jaren met veel succes het achtkoppige team van Lei Import. Mede vanwege haar tomeloze inzet als importeur van natuurleien, werd deze Limburgse zakenvrouw vorig jaar genomineerd voor de verkiezing van Dakenvrouw van het jaar 2018. Zij ziet niet alleen volop kansen voor het product, maar ook voor het leidekkersvak. Daarom laat ze geen kans onbenut om jongeren op de schoonheid van dit vak te wijzen.

Johanna Gruijthuijsen – de Wijs.

De dag nadat ik Johanna Gruijthuijsen heb geïnterviewd, zie ik al fietsend een ongebruikelijk tafereel in het centrum van het dorp waar ik woon: een opvallend tenger persoon staat op de laadklep van een vrachtwagen en laadt pallets met winkelbenodigdheden uit. Dichterbij gekomen wordt mijn vermoeden bevestigd: het is een vrouw. Een beeld dat je niet zo heel vaak ziet, maar waarvan ik zeker weet dat het de eigenaar van Lei Import uit Maasbracht zou bevallen. Want zij vindt dat “vrouwen niks anders zijn dan mannen” en dat
“je gewoon moet durven aanpakken”.

Mannetje

Wie met Gruijthuijsen spreekt, merkt al snel dat zij haar mannetje staat tussen de heren. “Ik klim sneller de steiger op dan de gemiddelde bouwvakker.” Niet omdat ze zichzelf wil bewijzen, maar omdat ze zich het prettigst voelt wanneer ze meerdere soorten mensen om zich heen heeft. “Ik kijk graag mee in de praktijk, maar kan net zo genieten van een vergadering waar ik kan discussiëren en meedenken over oplossingen en voortgang.”

Toen ze circa dertig jaar geleden haar studie afrondde, was het volgens Gruijthuijsen nog heel normaal dat je als vrouw niet hetzelfde deed als een man. “Maar ik ervoer dat toen al als benauwend. Ik vond het vreemd dat er werd gezegd ‘Jij bent een vrouw, dus jij hoort niet in een magazijn’. Ik dacht: ‘Hoezo? Ik kan dat toch? Ik rij ook heftruck, kan leien overpakken’.” Die instelling dankt ze naar eigen zeggen mede aan haar opvoeding, “Het kwam niet in me op om in man-vrouwpatronen te denken, want ik kom uit een schippersfamilie, en aan boord is iedereen gelijk.”

Leverkwaliteit

De liefde voor leisteen begon toen Johanna na haar eerste baan bij een makelaar aan de slag kon bij een leidekkersbedrijf. Inmiddels importeert ze al jaren vele soorten leien uit groeves over de gehele wereld. “Het eindresultaat blijft me verbazen. Als je in de loop van de jaren mag bijdragen aan de restauratie van onder meer een klooster en toonaangevende gebouwen als het Vredespaleis en het Rijksmuseum, dan ontdek je pas echt hoeveel een natuurlijk product als leisteen toevoegt aan de uitstraling van ons prachtige nationale erfgoed.”

Lei Import is het enige bedrijf in Nederland en België dat zich puur bezighoudt met de import van leisteen. Daarbij heeft het bedrijf de leverkwaliteit zeer hoog in het vaandel. Of in Johanna’s woorden: “We schuiven niet zomaar met dozen. We zien onszelf niet als verkopers, maar als productadviseurs.” Er wordt zeer zorgvuldig gewerkt. Dat is ook een van de redenen waarom het voortraject, voorafgaand aan de daadwerkelijke levering, vaak meerdere jaren in beslag neemt. “Bovendien zijn de projecten waar we aan leveren, steeds omvangrijker, en heb je bij monumentale restauraties vrijwel altijd te maken met het traject van subsidieverstrekking.”

Specialisatie loont

De specialisatie in import van leien heeft er volgens Gruijthuijsen mede voor gezorgd dat haar bedrijf de laatste grote crisis in de bouw goed is doorgekomen.“Door de komst van internet, is de wereld meer open en is de vraag naar specialisatie en vakkennis snel gegroeid. Daarmee kun je je onderscheiden. Dat was voor ons de reden om ook in de moeilijkere jaren tussen 2008 en 2012 vast te houden aan wat we deden.”

Samen met de leidekker checkt Johanna de kwaliteit van de leien.

Zelf houdt Gruijthuijsen zich naast het leidinggeven de laatste jaren vooral bezig met de inkoop, in combinatie met veranderende wetgeving. Omdat ze importeert uit groeves uit diverse werelddelen, is ze vaak onderweg. “En als ik dan in overleg met een groeve en de opdrachtgever een eerste keuze heb gemaakt, laten we meestal eerst een testpallet komen. Zo zijn we nu bezig met een villa in Helmond en bekijken we samen met de leidekker hoe de leien zich laten verwerken.” Vervolgens checkt de importeur op kantoor de uitkomst van laboratoriumtesten en garanties met het oog op de inhoud van de pallet. “Dan zijn we weer meer bezig met het administratieve deel, maar wel altijd met in het achterhoofd de gedachte ‘Ok, als we straks verkopen, wát verkopen we dan’?”

Past een product als een natuurlei eigenlijk in een zeer duurzame toekomst? Gruijthuijsen weet zeker van wel. Naar de impact op het milieu door winning en vervoer wordt volgens haar steeds strenger gekeken. Bovendien weegt die factor wat haar betreft niet op tegen de levensduur: “De leisteen gaat minstens 100 jaar mee”. Daarbij is de afgelopen jaren gebleken dat je natuurleien prima kunt combineren met warmteopwekkende systemen, zoals zonnecollectoren voor warm water. Dit soort systemen wordt onder de dakbedekking aangebracht. “Dus het buitenaanzicht blijft geheel intact, wat natuurlijk vooral bij monumenten van belang is.”

En omdat leien warmte zo goed vasthouden, blijken ze ook geschikt als gevelbekleding bij het verduurzamen van gebouwen. Gruijthuijsen ziet de toepassing van leisteen als gevelbekleding de laatste jaren zelfs toenemen, “Onder meer door het energieneutraal maken van renovatieprojecten”. Het grote voordeel van leisteen is volgens haar dat het flexibel is toe te passen. “Qua vorm, qua bevestiging en qua kleur. Zo heb je alleen al in de groentinten twaalf mogelijkheden. Veel mensen denken bij een lei aan zwart of grijs. Maar er zijn tientallen kleurschakeringen, van effen tot multicolor.”

Boven: een moderne villa in het Noord-Limburgse Hegelsom is onlangs aan de buitenzijde afgewerkt met Vitoria multicolor natuurleien. Onder: de gevels van het sociaal-ecologisch woonproject Groene Mient in Den Haag zijn afgewerkt met Spaanse Vega Verde natuurleien.

Bovendien variëren natuurleien in oppervlakte en dikte. “Voor gevelbekleding gebruiken we nogal eens leien uit Noorwegen. Die zijn wat dikker en bovendien leverbaar in een extra groot formaat, vergelijkbaar met Penrhyn leien uit Wales”, legt Gruijthuijsen uit. Dan heb je het over 90 x 45 cm, in plaats van de standaard 40 x 25 cm. “Juist door dat grote oppervlak kun je met gevelbekleding een mooi effect bereiken.”

Ambassadeurs

Naast liefde voor het product, heeft Johanna ook een enorme passie voor het vak. Of zoals ze zelf liever zegt, ‘het prachtige ambacht’. Ze laat dan ook geen mogelijkheid onbenut, om te tonen wat dit inhoudt. “Vooral jonge mensen hebben vaak geen idee wat dit vak allemaal voor moois te bieden heeft.” Net als in de gehele bouw, is het de laatste jaren ook in de leidekkersbranche zeer lastig om nieuwe vakmensen te vinden. “En misschien nog wel lastiger dan gemiddeld, omdat we in zo’n kleine markt opereren.” De interesse voor het ambacht vraagt volgens de lei-importeur om draagvlak vanuit de politiek. En dan doelt ze niet alleen op eventuele financiële investeringen. “Het zou goed zijn als we op regionaal, en liefst zelfs landelijk niveau een actieve motivator hadden. Want je kunt iets alleen maar groter maken, als er op die schaal ook positief over wordt gedacht. Die man op de steiger kan wel roepen wat een mooi vak hij heeft, maar dat hoort niemand. Zo simpel is het. Ambassadeurs voor dit soort ambachten, dat is wat we hard nodig hebben!”